Αντώνης Τραυλαντώνης

 Γεννημένος στο Μεσολόγγι, το 1867, οκτώ χρόνια νεότερος του Παλαμά και τρία χρόνια μεγαλύτερος του Μαλακάση. Πέθανε στην Αθήνα την ημέρα του Αγίου Αντωνίου 17 Ιανουαρίου 1943.

 Μεγαλωμένος στο περιβάλλον του Μεσολογγίου, ο Αντώνης Χρυσικόπουλος(αυτό ήταν το πραγματικό του όνομα), με την πανέμορφη λιμνοθάλασσα, που τον επηρέασε  σε όλη την ψυχική του σύνθεση και που συνετέλεσε στη δημιουργία ενός μεγάλου πεζογράφου, που κατά το Στράτη Μυριβήλη υπήρξε ο πατέρας του ελληνικού διηγήματος, που άνοιξε τον ορίζοντα της ηθογραφίας.

 Τα πεζογραφήματά του είναι απλά και λιτά, χαριτωμένα, απολαυστικά στη ζωντάνια τους, μικρές πινελιές αληθινής ζωής όπου διηγείται ιστορίες απλών  ανθρώπων, ενώ διέπονται από φιλοσοφική σκέψη και διάχυτο λυρισμό.

 Διέθετε σπουδαία μόρφωση. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και υπηρέτησε ως εκπαιδευτικός σε διάφορες πόλεις . Όλα τα έργα του είναι γραμμένα από το περίσσευμα της καρδιάς του. Παιδαγωγός με την ευρύτερη σημασία έβλεπε μέσα από το έργο του δημιουργού, του συγγραφέα, την ευθύνη απέναντι στον άνθρωπο.

ΕΡΓΑ ΤΟΥ: Η Εξαδέλφη, 1912. Είναι ένα κατ’ εξοχήν μεσολογγίτικο έργο και μια παθητική ιστορία έρωτα, όπου η ηρωίδα του έργου, η πανέμορφη Νένω, «που άλλοι  τσ’ έφκιαναν τραγούδια, άλλοι ποιήματα, κι άλλοι κλαίγανε για δαύτην», έχει όλη τη χάρη και την ιδιοτροπία της γυναικείας φιλαρέσκειας. Είναι μια τρυφερή ιστορία που ξετυλίγεται στη λιμνοθάλασσα, στο Σχοινιά, στη Θολή και στο  Λούρο.

 Διετής θητεία, 1921,  Διηγήματα, 1921,   Η Κρουσταλλένια κι άλλα διηγήματα, 1922, Η Ηλιοστάλαχτη, 1923,  Απολογία Μισανθρώπου κι άλλα διηγήματα, 1930.

 Πλήθος άρθρα και μελέτες μιας ζωής σαράντα χρόνων που τον ανέβασαν σε μια ζηλευτή θέση στη Νεοελληνική Γραμματεία.

  Από τα μεγαλύτερα έργα του υπήρξε το μυθιστόρημα «Λεηλασία μιας ζωής» (1936), όπου η δράση στο έργο εκτυλίσσεται στην Αθήνα μετά τη Μικρασιατική καταστροφή.

   «Τι λες; Σε μια γαϊτα πια μπασμένοι

                         δεν είν’ καιρός, προς τον Αη-Σώστη να τραβούμε;

             Κι εκεί σαν φτάσουμε, άξαφνα να βρούμε

την Εξαδέλφη να μας περιμένει».

  Το τετράστιχο είναι λόγια αποχαιρετισμού του ποιητή Μαλακάση προς τον Τραυλαντώνη, όταν και οι δυο βρέθηκαν άρρωστοι στο νοσοκομείο του Ευαγγελισμού, λίγες μέρες πριν πεθάνουν!